kubek ołowianoszary

Występowanie: VIIII-XI
Niejadalny

Cyathus olla (Batsch) Pers., Syn. meth. fung. (Göttingen) 1: 237 (1801)

Owocnik: młode owocniki owalno jajowate, w górnej części szare, początkowo zamknięte jaśniejszą, białawą błoniastą osłonką (epifragmą). Dojrzałe pucharkowate, kielichowate lub odwrotnie dzwonkowate, 6-16 mm wysokości. Po pęknięciu szczątki epifragmy mogą znajdować się na krawędzi owocnika. Brzeg owocnika zwykle mocno odgięty na zewnątrz. Zewnętrzna część młodego owocnika zwykle zamszowata, z krótkimi wyrostkami, cynamonowobrązowa. Z wiekiem prawie łyse, gładkie, połyskliwe, szare, szarostalowe, szarobrązowawe, czasem srebrzystoczarne lub fioletowoszare. Część wewnętrzna owocnika gładka (lub poprzecznie kolisto sfalowana). Wewnątrz owocnika znajdują się perydiole o średnicy 2-3,5 mm. Początkowo są one ciemne do czarnych, gładkie, potem szare i błyszczące. W części centralnej przytwierdzone sznureczkiem do ściany owocnika.

Wysyp zarodników: bezbarwny.

Budowa mikroskopowa: zarodniki 8-14 x 5-8 µm, elipsoidalne, gładkie, grubościenne. Podstawki maczugowate, 4-6- sterygmowe.

Środowisko: pojawia się pojedynczo lub gromadnie na różnych, nierozłożonych szczątkach roślin, na zmurszałym drewnie i na ziemi, wśród pól uprawnych. Często pojawia się wśród roślinności ruderalnej.

Uwagi: gatunek szeroko rozpowszechniony i pospolity.

Synonimy:
Cyathus anglicus Lloyd, Mycol. Writ.(7): 1-32 (1906)
Cyathus nitidus Roth, Neue Ann. Bot. (Usteri) 1: 9 (1791)
Cyathus olla ß agrestis Pers., Syn. meth. fung. (Göttingen) 1: 237 (1801)
Cyathus ollaris Gray, Nat. Arr. Brit. Pl. (London) 1: 587 (1821)
Cyathus vernicosus (Bull.) DC., in Lamarck & de Candolle, Fl. franç., Edn 3 (Paris) 2: 270 (1805)
Nidularia campanulata Sibth., Fl. oxon. 2(3): 445 (1792)
Nidularia vernicosa Bull., Hist. Champ. Fr. (Paris) 1: 164, tab. 488, fig. 1 (1791)
Peziza olla Batsch, Elench. fung., cont. prim. (Halle): 127 (1783)

Literatura:
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland
E. Gerhardt, Grzyby – Wielki ilustrowany przewodnik, KDC, 2006
B. Gumińska, W. Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie. PWRiL, Warszawa, 1985
W. Rudnicka-Jezierska, Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XXIII. Purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodermatales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiatkowe (Podaxales). Instytyt Botaniki PAN. Kraków, 1991.

Link do dyskusji na forum

Opracowanie: Waldemar Czerniawski