Hygrocybe punicea
wilgotnica karminowa
Status na Czerwonej Liście – R
Występowanie: VIII-XI
Niejadalny
Hygrocybe punicea (Fr.) P. Kumm., Führ. Pilzk. (Zerbst): 112 (1871)
Kapelusz: średnicy 4-12 cm, higrofaniczny, początkowo półkulisto sklepiony, później płasko rozpostarty, ale szczyt zawsze tępo uwypuklony, brzeg u starszych okazów porozrywany, a nawet pęknięty prawie do połowy kapelusza. Konsystencja mięsista, ale dość krucha. Barwa zmienna: wilgotne okazy karminowoczerwone, pomarańczowoczerwone lub żółtoczerwone o brzegu zawsze jaśniejszym, przeschnięte okazy blado-żółtopomarańczowe, tylko miejscami czerwone. Często kilka barw występuje równocześnie na jednym kapeluszu. Powierzchnia gładka, lepka, jedwabista, czasem połyskująca.
Hymenofor: blaszki zmienne w barwie: bladożółte, żółtopomarańczowe lub czerwonopomarańczowe, grube, szerokie, rzadkie, różnej długości, przy trzonie ząbkiem wykrojone, a nawet lekko zbiegające. U starszych okazów przy brzegu kapelusza połączone anastomozami i często porozrywane. Ostrza gładkie lub grubo ząbkowane.
Trzon: 6-10 x 1-1,5 cm, równowąski, czasem u nasady lekko zwężony, dość masywny, mięsisty, pełny (tylko u bardzo starych okazów wewnątrz pusty). Barwa pomarańczowo-żółtoczerwona, u podstawy jaśniejsza, żółtawa lub biaława. Powierzchnia sucha, bardzo drobno prążkowana od wzdłużnie przebiegających czerwonych włókienek, czasem bardzo drobno kosmkowata.
Miąższ: początkowo białawy, później blado-pomarańczowożółty, wodnisty, miękki, pod skórką kapelusza czerwonawy. Smak łagodny, zapachu brak.
Wysyp zarodników: biały.
Budowa mikroskopowa: zarodniki 7-12 x 3,5-6 μm, elipsoidalne (czasami z przewężeniami), gładkie. Cystyd brak.
Środowisko: pojawia się przeważnie gromadnie, rzadziej pojedynczo na łąkach, polanach śródleśnych, trawiastych stokach nadrzecznych, na brzegach lasów.
Uwagi: jest to jeden z najbardziej okazałych i najintensywniej zabarwionych grzybów spośród Hygrocybe. Barwnik jego kapelusza jest rozpuszczalny w wodzie, stąd po dłuższych okresach deszczowych owocniki mogą być odbarwione (bledsze).
Synonimy:
Agaricus puniceus Fr., Syst. mycol. (Lundae) 1: 104 (1821)
Godfrinia acutopunicea (R. Haller Aar. & F.H. Møller) Herink, Sb. severočeského Musea, Historia Naturalis 1: 65 (1958)
Godfrinia punicea (Fr.) Herink, Sb. severočeského Musea, Historia Naturalis 1: 68 (1958)
Hygrocybe acutopunicea R. Haller Aar. & F.H. Møller, Schweiz. Z. Pilzk. 34: 66 (1956)
Hygrophorus puniceus (Fr.) Fr., Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 331 (1838) [1836-1838]
Pseudohygrocybe punicea (Fr.) Kovalenko, Mikol. Fitopatol. 22(3): 208 (1988)
Literatura:
B. Gumińska, Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XXVI. Wodnichowate (Hygrophoraceae). Uniwersytet Jagielloński, Instytut Botaniki, Kraków 1997
D. Boertman, Fungi of Northern Europe, Volume 1: The Genus Hygrocybe – Revised 2nd Edition, Svampetryk, 2010
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland
H. Knudsen, J. Vesterholt , Funga Nordica Nordsvamp. Copenhagen 2008
Opracowanie: Waldemar Czerniawski