Hygrophorus russula
wodnicha gołąbkowa
Status na Czerwonej Liście – R
Występowanie: VIII-X
Jadalny
Hygrophorus russula (Schaeff.) Kauffman, Publications Mich. geol. biol. Surv., Biol. Ser. 5 26: 185 (1918)
Kapelusz: 7-14 cm, początkowo półkulisto sklepiony, po dojrzeniu szeroko rozpostarty, czasem zapadnięty na szczycie. W czasie wilgotnej pogody powierzchnia kapelusza lepka, szybko wysychająca i pokryta drobnymi łuseczkami i gruzełkami, zwłaszcza na szczycie. kolor początkowo białawy, u starszych okazów winnoczerwony lub purpuroworóżowy, ciemniejszy na szczycie, bledszy na brzegu kapelusza. Brzeg kapelusza często krótko karbowany.
Hymenofor: blaszki białe, w miejscach uszkodzonych plamiące się na winnoczerwono, grube, gęste, różnej długości, przy trzonie przyrośnięte lub lekko zbiegające.
Trzon: 5-8 x 1,5-3 cm, masywny, walcowaty, bez pierścienia, wewnątrz pełny. Powierzchnia sucha, włóknista, biaława, miejscami brudnoczerwono nabiegła, w miejscach uszkodzonych przebarwia się na winnoczerwono.
Miąższ: biały, jedwabisty, po przekrojeniu miejscami nabiegły czerwono, jednak nie żółknący. Smak łagodny, zapach słodkawy (czasem słabo rzodkiewkowy).
Wysyp zarodników: biały.
Budowa mikroskopowa: zarodniki 6-8 x 4-6 μm, elipsoidalne, podstawki 4-zarodnikowe. Cystyd brak.
Środowisko: pojawia się zazwyczaj gromadnie, czasem w „czarcich kręgach”, w lasach liściastych, szczególnie dębowych i bukowych.
Uwagi: gatunek ten jest szeroko rozpowszechniony, lecz dość rzadki. Częstszy na niżu niż w górach. Zachodzi możliwość pomyłki z podobnymi wodnichani – wodnichą kozią (Hygrophorus capreolarius), wodnichą zaróżowioną (Hygrophorus erubescens).
Synonimy:
Agaricus russula Schaeff., Fung. bavar. palat. nasc. (Ratisbonae) 4: tab. 58 (1774)
Gymnopus russulus (Schaeff.) Gray, Nat. Arr. Brit. Pl. (London) 1: 607 (1821)
Limacium russula (Schaeff.) Ricken, Blätterpilze 1: 10 (1910)
Tricholoma russula (Schaeff.) Gillet, Hyménomycètes (Alençon): 91 (1874) [1878]
Literatura:
B. Gumińska, Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XXVI. Wodnichowate (Hygrophoraceae). Uniwersytet Jagielloński, Instytut Botaniki, Kraków 1997
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland
E. Gerhardt, Grzyby – Wielki ilustrowany przewodnik, KDC, 2006
Opracowanie: Waldemar Czerniawski