Kuehneromyces mutabilis
łuszczak zmienny
Występowanie: V-XI
Jadalny
Kuehneromyces mutabilis (Schaeff.) Singer & A.H. Sm., Mycologia 38(5): 505 (1946)
Kapelusz: średnicy 2-7 cm, początkowo półkulisty, później łukowaty do płaskiego, z niskim tępym garbkiem, cienkomięsisty, nagi, gładki, lepki do śliskiego, wodochłonny, w okresie wilgotności cynamonowobrązowy lub żółtobrązowy, w okresie suszy bledszy, ochrowy lub miodowy. Blednie od środka.
Hymenofor: blaszki początkowo okryte osłoną, gęste, przyrośnięte do zbiegających, początkowo jasne, potem żółtobrązowawe, w końcu bladocynamonowe.
Trzon: 3-7 x 0,4-0,8 cm, gruby, walcowaty, powyginany, twardy, pusty, nad pierścieniem jasnobrązowy, nagi i delikatnie karbowany, pod nim brązowy, z licznymi, czarnobrązowymi łuseczkami.
Miąższ: miękki, białawy w kapeluszu, w trzonie twardy, rdzawobrązowy. Smak łagodny, zapach aromatyczny.
Wysyp zarodników: cynamonowobrązowy.
Budowa mikroskopowa: zarodniki 6-7,5 x 3,5-4,5 μm, z porą rostkową. Cheilocystydy liczne, wrzecionowato-butelkowate, cienkościenne.
Środowisko: pojawia się w dużych grupach na pniach i kłodach drzew liściastych, bardzo rzadko iglastych.
Uwagi: gatunek jadalny i smaczny. Można go pomylić z trującą hełmówką jadowitą (Galerina marginata), która ma tron bez łusek i zapach mączno-rzodkiewkowy. Wyrasta głównie na drewnie drzew iglastych.
Synonimy:
Agaricus mutabilis Schaeff., Fung. bavar. palat. nasc. (Ratisbonae) 4: 6 (1774)
Dryophila mutabilis (Schaeff.) Quél., Enchir. fung. (Paris): 69 (1886)
Galerina mutabilis (Schaeff.) P.D. Orton, Trans. Br. mycol. Soc. 43(2): 176 (1960)
Lepiota caudicina Gray, Nat. Arr. Brit. Pl. (London) 1: 603 (1821)
Pholiota mutabilis (Schaeff.) P. Kumm., Führ. Pilzk. (Zerbst): 83 (1871)
Literatura:
P. Škubla, Wielki atlas grzybów, Elipsa, 2008
H. Knudsen, J. Vesterholt, Funga Nordica Nordsvamp, Copenhagen, 2008
Opracowanie: Waldemar Czerniawski