Lycoperdon nigrescens
purchawka czarniawa
Lycoperdon nigrescens Pers., Neues Mag. Bot. 1: 87 (1794)
Owocnik: kulistawy lub odwrotnie gruszkowaty i niski, 3-6 cm wysokości i do 4 cm średnicy, z pękiem strzępek u podstawy. Kolce egzoperydium od wczesnej młodości jasnobrązowe, później brązowe, liczne, duże, 2-3 mm wysokości, skupione w stożki; na szczycie czarniawe, otoczone wieńcem niskich brodawek. Po odpadnięciu kolców na endoperydium pozostaje siateczkowaty ślad w postaci areolek, podobnie jak u L. perlatum. Endoperydium papierowate, kremowe, później szarobrązowe, matowe. Podglebie jasnobrązowe do szarobrązowego z odcieniem fioletowym lub oliwkowym, o komorach stosunkowo dużych, przechodzące w dobrze wykształconą kolumellę.
Gleba: żółtooliwkowa do brązowej.
Wysyp zarodników: jasnobrązowy.
Budowa mikroskopowa: zarodniki kuliste 3,4-4,8 µm średnicy, prawie gładkie lub delikatnie brodawkowane, pomieszane z ułamanymi sterygmami. Włośnia żółtobrązowa, rozgałęziona dichotomicznie, z jamkami, rzadko septowana.
Środowisko: występuje zwykle w lasach liściastych i iglastych, rzadziej w miejscach otwartych.
Uwagi: gatunek bardzo podobny do purchawki chropowatej (Lycoperdon perlatum), od której różni się mniejszymi i prawie gładkimi zarodnikami oraz ciemniejszymi, prawie czarnymi kolcami.
Synonimy:
Lycoperdon album var. nigrescens (Pers.) Pers., Syn. meth. fung. (Göttingen) 1: 146 (1801)
Lycoperdon foetidum Bonord., Handb. Allgem. mykol. (Stuttgart): 253 (1851)
Lycoperdon peckii J.B. Morgan
Lycoperdon perlatum var. peckii (J.B. Morgan) Bowerman, Can. J. Bot. 39(2): 375 (1961)
Lycoperdon perlatum ß nigrescens Pers., Syn. meth. fung. (Göttingen) 1: 146 (1801)
Literatura:
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland.
W. Rudnicka-Jezierska, Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XXIII. Purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodermatales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiatkowe (Podaxales). Instytut Botaniki PAN. Kraków, 1991.
Opracowanie: Waldemar Czerniawski