Lycoperdon pratense
purchawka spłaszczona
Lycoperdon pratense Pers., Tent. disp. meth. fung. (Lipsiae): 7 (1797)
Owocnik: początkowo kulistawy, z wiekiem odwrotnie gruszkowaty lub soczewkowaty, do 5 cm szerokości i wysokości. Egzoperydium długo białe, matowe z niskimi kolcami, które tworzą gwiazdowate skupienia. Kolce w miarę rozwoju ciemnieją i odpadają. Endoperydium białawe, później brązowawe do szarobrązowego, gładkie, pergaminowate, łamliwe, otwiera się na szczycie i odpada płatami. Podglebie dobrze rozwinięte, komorowate, początkowo białe, z wiekiem ciemnobrązowe, oddzielone od gleby wyraźną diafragmą.
Gleba: biała, z wiekiem oliwkowobrązowa do szarobrązowej. Kolumelli brak.
Budowa mikroskopowa: zarodniki kuliste 3,4-4,5 µm średnicy, delikatnie brodawkowane lub gładkie, niekiedy z krótką sterygmą. Włośnia o strzępkach rzadko rozgałęzionych dichotomicznie, cienkościenna, prawie hialinowa, rzadko septowana, bez jamek.
Środowisko: występuje w miejscach otwartych, na łąkach, pastwiskach, przy brzegach dróg, poza lasem.
Uwagi: gatunek często spotykany.
Synonimy:
Calvatia depressa (Bonord.) Zeller & A.H. Sm., Lloydia 27: 171 (1964)
Calvatia subpratensis (Lloyd) Coker & Zeller, Mycologia 39(3): 305 (1947)
Lycoperdon depressum Bonord., Bot. Ztg. 15: 611 (1857)
Lycoperdon hiemale Bull., Herb. Fr. 2: 148 (1782) [1781-82]
Lycoperdon subpratense Lloyd, Mycol. Writ. 2(Letter 20): 231 (1905)
Utraria pratensis (Pers.) Quél., Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 368 (1873)
Vascellum depressum (Bonord.) F. Šmarda, Bull. int. Acad. pol. Sci. Lett. 1: 305 (1958)
Vascellum pratense (Pers.) Kreisel, Feddes Repert. 64: 159 (1962)
Vascellum subpratense (Lloyd) P. Ponce de León, Fieldiana, Bot. 32(9): 113 (1970)
Literatura:
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland.
W. Rudnicka-Jezierska, Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XXIII. Purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodermatales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiatkowe (Podaxales). Instytut Botaniki PAN. Kraków, 1991.
Opracowanie: Waldemar Czerniawski