grzybówka dębowa

Występowanie: X-XII
Niejadalny

Mycena polyadelpha (Lasch) Kühner, Encyclop. Mycol. 10: 262 (1938)

Kapelusz: średnicy 0,5-2,5 (4) mm, półkulisty, paraboliczny lub wypukły, czasami centralnie nieco wgłębiony, prążkowany lub słabo prążkowany, pokryty drobnymi włoskami lub gruzełkami, mniej lub bardziej łysiejący, bardzo cienki, częściowo prześwitujący, biały.

Hymenofor: blaszki od 4-8 (11), lekko zbiegające, równolegle lub lekko łukowate, zwykle bardzo wąskie, szeroko przyrośnięte, nie zawsze osiągają trzon, ostrze proste do wklęsłego, białe.

Trzon: 5-50 x 0,1-0,2 mm, nitkowaty, powyginany, równy, oprószony, z wiekiem nagi w większej części, ale pokryty drobnymi włoskami u podstawy, wodnistobiały do białego, czasami nieco brązowawy u podstawy.

Miąższ: bardzo cienki, elastyczny, bez wyczuwalnej woni i smaku.

Wysyp zarodników: biały.

Budowa mikroskopowa: zarodniki 7-11 x 3,5-4,5 μm, wydłużono-elipsoidalne, pestkowate, amyloidalne. Podstawki 4- zarodnikowe. Cystydy nieliczne, maczugowato-gruszkowate z wyrostkami na szczycie.

Środowisko: występuje gromadnie na opadłych, butwiejących liściach, szczególnie dębowych.

Uwagi: Mycena polyadelpha była zwykle określana jako 4-zarodnikowa, ale Maas Geesteranus ( 1983 : 396) opisał 2-zarodnikowe formy. Później (1986 : 173) wskazał, że 2-zarodnikowe formy nie są może tak rzadkie niż początkowo sądzono. Norweskie kolekcje wydają się być głównie 2-zarodnikowe .

Mycena polyadelpha należy do sekcji Polyadelphia Singer ex Geest Maas. Charakteryzuje ją mały rozmiar, biały kolor całego owocnika, rzadkie, szeroko przyrośnięte blaszki, cheilocystydy pokryte brodawkami i występowanie na rozkładających się liściach dębu. Zanotowano też na liściach buka. Może być mylona z Mycena capillaris, występują tylko nieznaczne różnice pomiędzy tymi dwoma gatunkami. Mycena capillaris zazwyczaj robi się szarawa do jasno szarobrązowej w centrum kapelusza, blaszki są węziej przyrośnięte, trzon jest dość ciemny szarobrązowy, czarniawy u bardzo młodych okazów, a zarodniki są węższe .

Istnieje kilka gatunków tej sekcji rosnących na opadłych liściach dębu. Mycena bertaultiana Moreno & Heykoop, Mycena catalaunica Robich i Mycena smithiana Kühner, ale one charakteryzują się różowymi odcieniami. Mycena quercus-ilicis Kühner jest gatunkiem występującym w południowej Europie.
Kolejnym małym, białym gatunkiem rosnącym na liściach dębu jest Mycena mucor (Batsch ) Quél. Charakteryzuje się występowaniem u podstawy trzonu małego dysku i elastycznej błonki.

Literatura:
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland
M. Lisiewska, Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XVII. Grzybówka (Mycena). PWN 1987
http://home.online.no/~araronse/Mycenakey/polyadelpha.htm

Link do dyskusji na forum

Opracowanie: Anna Hreczka, Waldemar Czerniawski