Neoboletus erythropus
borowik ceglastopory
Neoboletus erythropus (Pers.) C. Hahn, Mycol. bavarica 16: 132 (2015)
Kapelusz: średnicy 5-20 cm, początkowo półkulisty, potem wypukły do płaskiego; ciemnobrązowy, powierzchnia zamszowata, matowa; skórka nie daje się oddzielić od miąższu.
Hymenofor: rurki początkowo żółte, z wiekiem oliwkowe. dość szybko stają się pomarańczowe do ceglastoczerwonych. Po uszkodzeniu natychmiast sinieją.
rurki żółte, z wiekiem oliwkowe; dość długie (10-30 mm), przy trzonie zatokowato wycięte; pory drobne, za młodu żółtawooliwkowe, szybko stają się pomarańczowe do ceglastoczerwonych, stare bledsze, z oliwkowym odcieniem; po uszkodzeniu szybko intensywnie sinieją; miąższ nad rurkami żółty.
Trzon: wysokości 5-15 cm, grubości 2-5 cm, żółty, gęsto pokryty czerwonymi kosmkami lub ziarenkami. Po uciśnięciu przebarwia się na granatowo. Za młodu pękaty lub nieco maczugowaty (ze zgrubiałą podstawą), potem cylindryczny i smukły.
Miąższ: twardy, żółty, w podstawie trzonu czerwonawy, intensywnie siniejący. Smak i zapach mało wyczuwalne.
Wysyp zarodników: oliwkowobrązowy.
Budowa mikroskopowa: zarodniki 13-18 x 4,5-6,5 µm, elipsoidalno-wrzecionowate, gładkie.
Środowisko: w lasach iglastych, rzadziej liściastych, na glebach kwaśnych.
Uwagi: bardzo smaczny grzyb jadalny. Nadaje się do spożycia tylko po obróbce termicznej. Zachodzi możliwość pomyłki z borowikiem (maślakiem) ponurym (Suillellus luridus).
Synonimy:
Boletus erythropus Pers., Observ. mycol. (Lipsiae) 1: 23 (1796)
Boletus erythropus f. compactus Killerm., Denkschr. Bayer. Botan. Ges. in Regensb. 16: 17 (1925)
Boletus erythropus f. vetustus Killerm., Denkschr. Bayer. Botan. Ges. in Regensb. 16: 17 (1925)
Boletus erythropus subsp. rubens Schiffn., Z. Pilzk., N.F. 1(3-4): 72 (1922)
Boletus erythropus var. cedretorum Maire, Bull. Soc. Hist. nat. Afr. N. 7(8): 297 (1916)
Boletus erythropus var. junquilleus (Quél.) Bon, Docums Mycol. 15(no. 60): 38 (1985)
Boletus erythropus var. novoguineensis Hongo, in Kobayasi et al., Bull. natn. Sci. Mus., Tokyo 16(3): 552 (1973)
Boletus junquilleus (Quél.) Boud., Icon. Mycol. (Paris) 1: tab. 148 (text 4: 76) (1906)
Boletus luridiformis var. junquilleus (Quél.) Krieglst., Beitr. Kenntn. Pilze Mitteleur. 7: 63 (1991)
Boletus luridiformis var. junquilleus (Quél.) Knudsen, in Knudsen & Hansen, Nordic Jl Bot. 11(4): 477 (1991)
Boletus luridus subsp. erythropus (Pers.) Pers., Mycol. eur. (Erlanga) 2: 133 (1825)
Boletus luridus var. erythropus (Pers.) Fr., Syst. mycol. (Lundae) 1: 391 (1821)
Dictyopus erythropus (Pers.) Quél., Enchir. fung. (Paris): 160 (1886)
Dictyopus junquilleus Quél., C. r. Assoc. Franç. Avancem. Sci. 26(2): 450 (1898) [1897]
Dictyopus queletii var. junquilleus (Quél.) Bon, Docums Mycol. 15(no. 60): 38 (1985)
Neoboletus erythropus var. junquilleus (Quél.) Blanco-Dios, Index Fungorum 449: 1 (2020)
Neoboletus erythropus var. novoguineensis (Hongo) Blanco-Dios, Tarrelos, Revista da Federation Galera de Micoloxia 20: 31 (2018)
Neoboletus junquilleus (Quél.) Gelardi, Simonini & Vizzini, Index Fungorum 192: 1 (2014)
Suillellus queletii f. junquilleus (Quél.) Klofac, in Urban & Klofac, Sydowia 67: 175-188 (2015)
Suillus erythropus (Pers.) Kuntze, Revis. gen. pl. (Leipzig) 3(3): 535 (1898)
Sutorius junquilleus (Quél.) G. Wu & Zhu L. Yang, in Wu, Li, Zhu, Zhao, Han, Cui, Li, Xu & Yang, Fungal Diversity 81: 145 (2016)
Tubiporus erythropus (Pers.) Maire, Publ. Inst. Bot. Barcelona 3(no. 4): 46 (1937)
Literatura:
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland
E. Gerhardt, Grzyby – Wielki ilustrowany przewodnik, KDC, 2006
P. Zarawska, Atlas grzybów, SBM, 2013
Opracowanie: Waldemar Czerniawski