gniazdnica kulista

Status na Czerwonej Liście – R
Występowanie: VI-XI
Niejadalny

Nidularia deformis (Willd.) Fr., in Fries & Nordholm, Symb. gasteromyc. (Lund) 1: 3 (1817)

Owocnik: średnicy 5-7 mm, owocniki kuliste, pojedyncze lub skupione, a nawet połączone ze sobą, z obfitą korzeniastą grzybnią w dolnej części. Zewnętrza część owocnika pilśniowata, szarobrązowa; wewnętrzna połyskliwa, brązowa. Wnętrze owocnika wypełnione jest perydiolami. Po otwarciu się owocnika (zwykle centralnie w górnej części), powstaje ujście. Perydiole liczne, soczewkowate, do 1,2 mm średnicy, gładkie, ciemno kasztanowatobrązowe, bez sznureczka, zagłębione w śluzowatej substancji.

Wysyp zarodników: biały.

Budowa mikroskopowa: zarodniki 6-10 x 4-7 µm, elipsoidalne, gładkie. Podstawki 4-zarodnikowe. W ścianie dojrzałego perydium obecne są grubościenne, kolczaste strzępki.

Środowisko: pojawia się na wilgotnym drewnie, często w rowach, fosach, rzadko na ziemi. Jest to gatunek rozwijający się w miejscach wilgotnych.

Uwagi: niezbyt częsty. Spotkać go można jednak zarówno na terenach nizinnych jak i w górach.

Synonimy:
Cyathodes deforme (Willd.) Kuntze, Revis. gen. pl. (Leipzig) 2: 851 (1891)
Cyathus deformis Willd., Bot. Mag., (Roemer & Usteri) 4: 14 (1788)
Cyathus farctus Roth, Catal. Bot. 1: 237 (1797)
Granularia pisiformis Roth, Ann. Bot. (Usteri) 1: 7 (1791)
Nidularia berkeleyi Massee, Ann. Bot., Lond. 4: 59 (1889)
Nidularia confluens Fr., in Fries & Nordholm, Symb. gasteromyc. (Lund) 1: 3 (1817)
Nidularia farcta (Roth) Fr., Syst. mycol. (Lundae) 2(2): 301 (1823)
Nidularia pisiformis (Roth) Tul. & C. Tul., Annls Sci. Nat., Bot., sér. 3 1: 100 (1844)
Nidularia radicata Fr. & Nordholm, Symb. gasteromyc. (Lund) 1: 2 (1817)

Literatura:
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland
E. Gerhardt, Grzyby – Wielki ilustrowany przewodnik, KDC, 2006
B. Gumińska, W. Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie. PWRiL, Warszawa, 1985
W. Rudnicka-Jezierska, Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XXIII. Purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodermatales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiatkowe (Podaxales). Instytyt Botaniki PAN. Kraków, 1991.

Link do dyskusji na forum

Opracowanie: Waldemar Czerniawski