Oxyporus latemarginatus
napień kruchy
Niejadalny
Oxyporus latemarginatus (Durieu & Mont.) Donk, Persoonia 4(3): 342 (1966)
Owocniki: resupinatowe, do 5-20 cm średnicy i 2-8 mm grubości, na pionowym substracie, składające się przeważnie z licznych, guzkowatych, nieregularnych, zaokrąglonych zaczątków jakby kapelusików 0,5-2 cm średnicy. Górna powierzchnia biaława, jasnosza lub brunatna, nieco filcowata i często porowkowana przez niedorozwinięte rurki. Owocniki są silnie przyrośnięte do podłoża, mięsiste lub mięsistoskórkowate, białe, potem kremowe, po wyschnięciu często z brunatnawożółtawym odcieniem. Płonny brzeg niekiedy dość szeroki, błoniasty lub słabo puszysty, na obwodzie filcowaty lub frędzlowato-włóknisty.
Hymenofor: rurki przy brzegu owocnika siatkowate, płytkie, w centrum wydłużone do 1-8 mm, a po dolnej stronie kapelusików nawet do 20 mm długości i wtedy też często otwarte i kolczaste, na pionowym przekroju często odwrotnie stożkowate, o ostrzach cienkich, w końcu ząbkowanych i porozrywanych. Pory nieregularne, 0,3-1,2 mm średnicy, zwykle 1-3 na 1 mm, od kanciasto-kolistych do podłużnych.
Wysyp zarodników: biały.
Budowa mikroskopowa: zarodniki 4-6 x 2,5-3,5 µm, liczne, jajowato-elipsoidalne, z jednej strony nieco spłaszczone, z ziarnistą zawartością. Strzępki cienkościenne, rozgałęziające się często pod kątem prostym, septowane, bez sprzążek. Cystydy podobne do podstawek, cienkościenne, maczugowato-wrzecionowate, nagie lub pokryte na szczycie inkrustacją.
Środowisko: pojawia się na leżących na ziemi kłodach drzew liściastych (Alnus, Betula, Carpinus, Fagus, Pirus, Robinia, Quercus, Ulmus) oraz bardzo rzadko na drewnie drzew iglastych.
Uwagi: gatunek ten nie jest częsty. Owocniki są bardzo zmienne i nieraz trudne w identyfikacji.
Synonimy:
Chaetoporus ambiguus (Bres.) Bondartsev & Singer, Annls mycol. 39(1): 51 (1941)
Emmia latemarginata (Durieu & Mont.) Zmitr., Spirin & Malysheva, in Zmitrovich, Malysheva & Spirin, Mycena 6: 33 (2006)
Irpex concrescens Lloyd, Mycol. Writ. 4(Letter 60): 9 (1915)
Leptoporus zilingianus Pilát, Bull. trimest. Soc. mycol. Fr. 49(3-4): 258 (1934) [1933]
Polyporus cokeri Murrill, Mycologia 12(6): 306 (1920)
Polyporus latemarginatus Durieu & Mont., Syll. gen. sp. crypt. (Paris): 163 (1856)
Polyporus roseitingens Murrill, Mycologia 12(6): 305 (1920)
Poria ambigua Bres., Atti Acad. Agiato Rovereto 3(1): 84 (1897)
Poria cokeri Murrill, Mycologia 12(6): 306 (1920)
Poria excurrens var. macrostoma Speg., Anal. Mus. nac. Hist. nat. B. Aires 6: 170 (1898) [1899]
Poria geoderma Speg., Anal. Mus. nac. Hist. nat. B. Aires 6: 171 (1898) [1899]
Poria lacerata Murrill, Mycologia 12(2): 91 (1920)
Poria latemarginata (Durieu & Mont.) Cooke, Grevillea 14(no. 72): 112 (1886)
Poria roseitingens Murrill, Mycologia 12(6): 305 (1920)
Poria salicina Murrill, Mycologia 12(6): 304 (1920)
Rigidoporus latemarginatus (Durieu & Mont.) Pouzar, Folia geobot. phytotax. bohemoslov. 1(4): 368 (1966)
Trametes latemarginata (Durieu & Mont.) Pat., Bull. soc. Hist. nat. Autun 17: 146 (1904)
Tyromyces zilingianus (Pilát) Bondartsev, Trut. Grib Evrop. Chasti SSSR Kavkaza [Bracket Fungi Europ. U.S.S.R. Caucasus] (Moscow-Leningrad): 228 (1953)
Literatura:
S. Domański, Flora Polska. Grzyby (Fungi). Żagwiowate I (Polyporaceae I), Szczeciniakowate I (Mucronoporaceae I). PWN 1965.
Opracowanie: Waldemar Czerniawski