Pluteus petasatus
drobnołuszczak trocinowy
Status na Czerwonej Liście – R
Występowanie: VI-X
Niejadalny
Pluteus petasatus (Fr.) Gillet, Hyménomycètes (Alençon): 395 (1876) [1878]
Kapelusz: średnicy 5-18 (-20) cm, wypukły, stopniowo rozpościerający się do płasko-wypukłego, białawy do białoszarego, czasami z odcieniem kawowym, na szczycie jasnoorzechowy od przylegających kosmków przybierających formę łuseczek, powierzchnia gładka. Skórka kapelusza daje się oderwać.
Hymenofor: blaszki gęste, wolne, wybrzuszone do 1,5 cm, białe za młodu, z wiekiem różowiejące, o ostrzu równym, blaszeczki liczne.
Trzon: 5-13 x 0,5 -1(-2) cm, walcowaty lub zwężający się ku szczytowi. W dolnej części może być zgrubiały. Biały, kremowoszary, jedwabiście-włóknisty, przy podstawie może mieć barwę orzechową, pełny.
Miąższ: ścisły, biały, w trzonie czasami marmurkowy. Smak łagodny, lekko pleśniowaty, zapach grzybowy.
Wysyp zarodników: różowy do brązoworóżowego.
Budowa mikroskopowa: zarodniki 5,5-8(-9,5) x 3,5-5(-5,5) μm,elipsoidalne do wydłużonych, rzadziej szerokoelipsoidalne. Cheilocystydy nieliczne, wąskomaczugowate, cienkościenne, bezbarwne 35-70 x 0,8-22(-30) μm. Pleurocystydy liczne 35-80 x10-21 μm, z 2-4 hakami, grubościenne. Włókienka ze skórki kapelusza utworzone ze strzępek przylegających lub układających się w małe kosmki lub łuseczki, bezbarwne lub brązowe, cylindryczne lub rozdęte, o szerokości 5-20 μmm. Elementy szczytowe do 130 μm długości. Sprzążek brak.
Środowisko: najczęściej pojawia się kępkami, rzadziej pojedynczo, w lasach liściastych lub mieszanych na kłodach starych drzew liściastych lub na rozkładających się trocinach.
Uwagi: gatunkiem podobnym jest drobniejszy, biały i rosnący pojedynczo Pluteus pellitus.
Literatura:
A. Skirgiełło, Flora Polska. Grzyby. Tom XXVII. Łuskowcowate (Pluteaceae). Wyd. Inst. Botaniki PAN. Kraków 1999
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland
W. Wojewoda, M. Ławrynowicz, Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. Red list of macrofungi in Poland, 2006
Opracowanie: Waldemar Czerniawski