drobnołuszczak gruczołowaty

Występowanie: V-X
Niejadalny

Pluteus plautus (Weinm.) Gillet, Hyménomycètes (Alençon): 394 (1876) [1878]

Kapelusz: 1-5 cm, półkulisty, stopniowo rozpościerający się aż do płaskiego, nieraz z zaznaczającym się szerokim garbkiem. Barwa od białej z oliwkowym odcieniem do kremowej, jasnobrązowej, żółto- i szarobrązowej, brzeg jaśniejszy, może być prążkowany. Powierzchnia gładka do ziarnistej, z wiekiem aksamitna do łuseczkowatej lub nawet od góry szeroko żyłkowana.

Hymenofor: blaszki dość gęste, wybrzuszone do 1 cm, białe, z upływem czasu nieco szarzejące, następnie przybierające kolor szaroróżowy. Ostrze białe lub różowe, czasami kosmkowate.

Trzon: 1,5-6 x 0,2-0,5 cm, równogruby, często o bulwiasto zgrubiałej podstawie, biały lub białokremowy u szczytu i żółtawobrązowy w dolnej części, włókienkowaty, pełny lub rurkowaty.

Miąższ: dość gruby, błyszczący, biały do białokremowego i szarego, u podstawy trzonu trochę ciemniejszy. Zapach słaby (niemiły), smak podobny, ale łagodny.

Wysyp zarodników: łosioworóżowy.

Budowa mikroskopowa: zarodniki 5-7 x 4-6,5 μm, kulistawe lub szerokoelipsoidalne. Cheilocystydy liczne 30-65 x 12-20 μm, maczugowate, workowate lub wrzecionowate, bezbarwne (choć niekiedy mogą mieć brązowy pigment). Pleurocystydy 50-90 x 19-30μm, rozproszone, wrzecionowate, butelkowate, maczugowate, o szczycie nieraz wydłużonym, bezbarwne lub z szarawym ziarnistym pigmentem. Skórka kapelusza typu palisadowego, elementy szczytowe strzępek są gruszkowate, maczugowate lub cylindryczne, bezbarwne, rzadziej z pigmentem.

Środowisko: pojawia się pojedynczo lub po kilka na pniach i na leżącym drewnie drzew liściastych.

Uwagi: gatunek ten jest bardzo zmienny.

Synonimy:
Pluteus alborugosus Kühner & Romagn., Fl. Analyt. Champ. Supér. (Paris): 423 (1953)
Pluteus boudieri P.D. Orton, Trans. Br. mycol. Soc. 43(2): 352 (1960)
Pluteus depauperatus Romagn., Bull. trimest. Soc. mycol. Fr. 72: 181 (1956)
Pluteus dryophiloides P.D. Orton, Notes R. bot. Gdn Edinb. 29(1): 115 (1969)
Pluteus gracilis (Bres.) J.E. Lange, Fl. Agaric. Danic. 2: 84 (1936)
Pluteus granulatus Bres., Fung. trident. 1(1): 10 (1881)

Literatura:
A. Skirgiełło, Flora Polska. Grzyby. Tom XXVII. Łuskowcowate (Pluteaceae). Wyd. Inst. Botaniki PAN. Kraków 1999
H. Knudsen, J. Vesterholt , Funga Nordica Nordsvamp. Copenhagen 2008
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland

Link do dyskusji na forum

Opracowanie: Waldemar Czerniawski