Strobilomyces strobilaceus
szyszkowiec łuskowaty
Status na Czerwonej Liście – R, chroniony
Występowanie: VIII-X
Jadalny
Strobilomyces strobilaceus (Scop.) Berk., Hooker’s J. Bot. Kew Gard. Misc. 3: 78 (1851)
Kapelusz: średnicy do 12 cm, początkowo półkulisty, z wiekiem nieco wypukły, pokryty dużymi, jedwabistymi kosmkami zebranymi w grube, ułożone dachówkowato, odstające od kapelusza łuski. Łuski u podstawy mają barwę ciemnoszarą z odcieniem różowawym, w górnej części brudnobrązową do czarnej. Na krawędzi kapelusza widoczne są resztki osłony.
Hymenofor: rurki długie, przyrośnięte lub lekko zbiegające, białe, z wiekiem szarobrązowe z czerwonawym odcieniem. Pory kanciaste, duże, białawe, z wiekiem szare, czerwieniejące po dotknięciu.
Trzon: 10-15 x 1-2 cm, centralny, walcowaty, włóknisto-mięsisty, barwy kapelusza, jedynie u szczytu białawy, pokryty szarymi kosmkami poniżej pierścienia i żeberkowano-siatkowany w części górnej. Osłona wełnista, gruba, biaława, zrośnięta z trzonem i kapeluszem, porozrywana.
Miąższ: ścisły, biały, z wiekiem czerwonawy, co ciemnobrązowego, na powietrzu czerwieniejący. Smak przyjemny.
Wysyp zarodników: ciemnobrązowy.
Budowa mikroskopowa: zarodniki 10-13 x 8-10 μm, kuliste, z jedną kroplą, pokryte urzeźbieniem w postaci siateczki. Cystydy bezbarwne lub jasnobrązowe, maczugowate lub zaostrzone na szczycie, 60-75 x 14-19 μm, występują na całej powierzchni blaszek.
Środowisko: pojawia się głównie w okolicach górskich, w cienistych lasach liściastych i iglastych, na glebach żyznych.
Uwagi: gatunek ten jest uważany za jadalny, jednak nie jest smaczny. W Polsce znajduje się pod ochroną.
Synonimy:
Boletus cinereus Pers., Syn. meth. fung. (Göttingen) 2: 504 (1801)
Boletus floccopus Pers., Observ. mycol. (Lipsiae) 1: 145 (1796)
Boletus floccopus Vahl, Fl. Danic. 8: tab. 1252 (1797)
Boletus strobilaceus Scop., Annus hist.-nat. 4: 148 (1770)
Boletus strobiliformis Vill., Hist. pl. Dauphiné 3(2): 1039 (1789)
Boletus strobiliformis Dicks., Fasc. pl. crypt. brit. (London) 1: 17 (1785)
Eriocorys strobilacea (Scop.) Quél., Enchir. fung. (Paris): 163 (1886)
Literatura:
A. Skirgiełło, Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom I. Borowikowate (Boletales). PWN. Warszawa, 1960.
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland
E. Gerhardt, Grzyby – Wielki ilustrowany przewodnik, KDC, 2006
Opracowanie: Waldemar Czerniawski