Tulostoma fimbriatum
berłóweczka frędzelkowata
Status na Czerwonej Liście – V
Niejadalny
Tulostoma fimbriatum Fr., Syst. mycol. (Lundae) 3(1): 43 (1829)
Owocnik: dojrzały w kształcie grubej pałeczki z kulistą główką na szczycie. Główka zwykle osiąga średnicę do 1,5 cm. Egzoperydium cienkie, nietrwałe, białe, później rdzewiejące, oplatające strzępkami wraz z cząsteczkami podłoża kulistawe endoperydium. Endoperydium 0,6-1,5 cm średnicy, brudnoszare lub ochrowoszare, gładkie, nie połyskliwe, miękko papierowate, spłaszczone u podstawy. Ujście (perystom) bywa nieco bochenkowato wyniesione lub płaskie, włókniste bądź pilśniowate, u starych okazów niekiedy ząbkowate, koliste lecz o frędzelkowatym brzegu.
Trzon: 5 x 0,3-0,5 cm, zagłębiony w podłożu, prosty, brudnobrązowy, ochrowobrązowy, gładki do łuskowatego (łuseczki wąskie, ciasno przylegające lub odstające), niekiedy występują w nim podłużne bruzdy; na przekroju kremowobiały.
Budowa mikroskopowa: zarodniki 6 x 8 µm, kuliste, żółtawe, gęsto brodawkowane. Włośnia grubościenna, hialinowa, z przegrodami, wokół których jest słabo zabarwiona; łamliwa.
Środowisko: pojawia się głównie jesienią w miejscach jasnych, suchych, piaszczystych.
Uwagi: gatunek dość częsty. Do roku 2014 był w Polsce chroniony.
Literatura:
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland
W. Rudnicka-Jezierska, Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XXIII. Purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodermatales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiatkowe (Podaxales). Instytyt Botaniki PAN. Kraków, 1991.
Opracowanie: Waldemar Czerniawski