drobnołuszczak jeleni

Występowanie: V-XI
Jadalny

Pluteus cervinus (Schaeff.) P. Kumm., Führ. Pilzk. (Zerbst): 99 (1871)

Kapelusz: 5-10 (-15) cm średnicy, początkowo szerokodzwonkowaty, później półkulisty, płasko wypukły, czasem z wklęśnięciem, z niskim i szerokim garbkiem. Kolor ciemny, brązowy, o różnej intensywności. Brzeg nieprzeświecający, powierzchnia błyszcząca, pokryta drobnymi włoskami przebiegającymi promieniście od szczytu, na szczycie przechodzącymi w miękkie łuseczki. Powierzchnia sucha, podczas wilgotnej pogody nieco lepka, podczas suszy może być spękana.

Hymenofor: blaszki gęste, wolne, szerokie i wybrzuszone, początkowo białe, później bladoróżowe do łososioworóżowych.

Trzon: 5-11 (-15) x 0,5-1,5 cm, walcowaty, u podstawy zwykle rozszerzony do 2,5 cm, pełny, biały i błyszczący, pokryty przylegającymi szarymi i brązowymi włókienkami.

Miąższ: w kapeluszu biały, u nasady trzonu kremowo-marmurkowy, o smaku ziemistym i zapachu surowych ziemniaków.

Wysyp zarodników: różowy z odcieniem rudawym.

Budowa mikroskopowa: zarodniki szerokoelipsoidalne, (6-) 6,5-8 (-9,5) x (4-) 4,5-6,5 μm. Cheilocystydy liczne, gruszkowate do krótkomaczugowatych, 15-60 x 10-25 μm, cienkościenne i bezbarwne. Pleurocystydy liczne, dość długie, wąskowrzecionowate, 50-90 (-12) x 10-18 μm, z 2-6 haczykami na szczycie, z grubą ścianą szczytową (do 2,5 μm). Strzępki skórki kapelusza nitkowate, ich końcowe człony (50-60 μm) o zaokrąglonych końcówkach, zawierają brązowy barwnik. Sprzążek brak.

Środowisko: występuje licznie w rozmaitych zbiorowiskach roślinnych. Pojawia się pojedynczo, rzadziej w kępkach po dwa lub trzy owocniki. Rozwija się na drewnie drzew liściastych, rzadziej iglastych.

Uwagi: gatunek ten może być mylony z P. atromarginatus, który posiada barwne krawędzie blaszek. Wyróżnia się również formę białą Pluteus cervinus var. albus

Synonimy:
Pluteus atricapillus (Batsch) Fayod, Annls Sci. Nat., Bot., sér. 7 9: 364 (1889)
Pluteus bullii Berk. ex Rea, Trans. Br. mycol. Soc. 12(2-3): 208 (1927)
Pluteus curtisii Berk., Syll. fung. (Abellini) 5: 675 (1887)
Pluteus eximius (W. Saunders & W.G. Sm.) Sacc., Syll. fung. (Abellini) 5: 666 (1887)

Literatura:
A. Skirgiełło, Flora Polska. Grzyby. Tom XXVII. Łuskowcowate (Pluteaceae). Wyd. Inst. Botaniki PAN. Kraków 1999
H. Knudsen, J. Vesterholt , Funga Nordica Nordsvamp. Copenhagen 2008
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland

Link do dyskusji na forum

Opracowanie: Waldemar Czerniawski