Pluteus leoninus
drobnołuszczak żółtawy
Występowanie: V-X
Niejadalny
Pluteus leoninus (Schaeff.) P. Kumm., Führ. Pilzk. (Zerbst): 98 (1871)
Kapelusz: średnicy (1-)3-6(-8) cm, za młodu wypukły, stopniowo rozpościerający się do płaskiego, często z niewielkim i szerokim uwypukleniem; cytrynowożółty, złocisty, żółtobrązowawy, najczęściej prążkowany od brzegu do połowy promienia, łamliwy. Szczytowa część owocnika pokryta jest wyprostowanymi łuseczkami.
Hymenofor: blaszki dość gęste, wolne, czasem nieznacznie przyrośnięte, słabo wybrzuszone, do 0,7 cm szerokości, początkowo białe, później różowe.
Trzon: 4-6(-10) x 0,2-0,8 cm, cylindryczny lecz z małym bulwiastym zgrubieniem podstawy, biały, delikatnie prążkowany, w dolnej części nieraz żółtobrązowawy, u podstawy z drobnymi łuseczkami podobnej barwy, pełny, z wiekiem bywa pusty.
Miąższ: cienki, biały, wodnistoszary, z żółtym odcieniem, w smaku nieco kwaskowy, zapach przypomina rzodkiew.
Wysyp zarodników: różowy do łososioworóżowego.
Budowa mikroskopowa: zarodniki 6-8 x 5-6,5 μm, szerokoelipsoidalne do kulistawych. Cheilocystydy liczne, 33-64 x 8-25 μm, wąskowrzecionowate, o zwężonej podstawie i wąsko wydłużonym szczycie, czasem także maczugowate. Żółty pigment może występować u młodych owocników nie tylko wewnątrz komórek, ale także pomiędzy nimi. Pleurocystydy nie tak liczne, szerokostożkowate, wrzecionowate, 35-80 x 9-30 μm, bezbarwne. Skórka kapelusza typu palisadowo-włoskowatego, tworzą ją łuseczki sterczące w centralnej części, a bliżej brzegu przylegające do miąższu. Końcowe elementy tworzących je strzępek, dlugie i wrzecionowate, mają szerokość 6-12 μm, są rzadko septowane, z żółtym pigmentem (szczególnie widocznym w świeżych owocnikach).
Środowisko: pojawia sie pojedynczo, rzadziej po kilka, na drewnie drzew liściastych.
Uwagi: gatunek ten dzięki swoim barwom jest łatwo rozpoznawalny, jednak ze względu na możliwość pomyłki z P. chrysophaeus, wymaga sprawdzenia kształtu strzępek skórki kapelusza.
Literatura:
A. Skirgiełło, Flora Polska. Grzyby. Tom XXVII. Łuskowcowate (Pluteaceae). Wyd. Inst. Botaniki PAN. Kraków 1999
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland
Opracowanie: Waldemar Czerniawski