Volvopluteus gloiocephalus
pochwiak okazały
Występowanie: V-X
Jadalny
Volvopluteus gloiocephalus (DC.) Vizzini, Contu & Justo, in Justo, Vizzini, Minnis, Menolli, Capelari, Rodríguez, Malysheva, Contu, Ghignone & Hibbett, Fungal Biology 115(1): 15 (2011)
Kapelusz: średnicy 5-12 cm, początkowo stożkowaty, następnie rozpościerający się poziomo, z niewielkim centralnym płytkim wklęśnięciem oraz wypukłością w miejscu połączenia z trzonem. Brzeg nieco uwypuklony w stosunku do płaszczyzny kapelusza i nieraz bardzo krótko bruzdkowany. Barwy od białej do kremowej i szarobrązowej z odcieniem oliwkowym. W części środkowej ciemniejszy, brązowooliwkowy, jedwabisto gładki, promieniście włókienkowaty.
Hymenofor: blaszki gęste, mieszane, dość cienkie i szerokie, w różnym stopniu wybrzuszone, początkowo białawe do kremowych, stopniowo różowiejące, aż w końcu brudnoróżowe do różowobrązowych.
Trzon: wysmukły, wysokości 10-12 cm, u podstawy rozszerzony; biały, z wiekiem kremowy, a nawet nieco brudnożółty, matowo omszony, później błyszczący, gładki, pełny. Bulwkowata podstawa otoczona białawą, płytką, błoniastą pochwą pękającą najczęściej na dwa płaty.
Miąższ: biały, u podstawy trzonu nieznacznie żółtawy, o smaku i zapachu rzodkwi.
Wysyp zarodników: łosioworóżowy.
Budowa mikroskopowa: zarodniki 14-18 x 8-10 μm, jajowate lub elipsoidalne i trochę wydłużone. Cheilocystydy 45-150 x 12–70 μm, maczugowate do wrzecionowatych, niekiedy z brodawką na szczycie. Pleurocystydy podobne, liczne.
Środowisko: pojawia się pojedynczo lub gromadnie na ziemi, w lasach liściastych, w ogrodach oraz na obrzeżach dróg.
Uwagi: gatunek ten jest dość łatwy do identyfikacji po lepkim kapeluszu, jasnej barwie i wysmukłym trzonie bez pierścienia lecz z białą błoniastą pochwą u podstawy.
Synonimy:
Volvaria gloiocephala (Fr.) Gillet, Hyménomycètes (Alençon): 388 (1876) [1878]
Volvaria speciosa (Fr.) P. Kumm., Führ. Pilzk. (Zerbst): 99 (1871)
Volvariella speciosa (Fr.) Singer, Lilloa 22: 401 (1951) [1949]
Volvariella speciosa var. gloiocephala (DC.) Singer, Lilloa 22: 401 (1951) [1949]
Volvariella speciosa (Fr.) Singer, Lilloa 22: 401 (1951) [1949] var. speciosa
Volvariopsis gloiocephala (DC.) Murrill, N. Amer. Fl. (New York) 10(2) (1917)
Volvariopsis speciosa (Fr.) Murrill, N. Amer. Fl. (New York) 10(2) (1918)
Literatura:
A. Skirgiełło, Flora Polska. Grzyby. Tom XXVII. Łuskowcowate (Pluteaceae). Wyd. Inst. Botaniki PAN. Kraków 1999
H. Knudsen, J. Vesterholt, Funga Nordica Nordsvamp. Copenhagen 2008
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland
Opracowanie: Waldemar Czerniawski