Gyroporus cyanescens
piaskowiec modrzak
Status na Czerwonej Liście – R
Występowanie: VI-X
Jadalny
Gyroporus cyanescens (Bull.) Quél., Enchir. fung. (Paris): 161 (1886)
Kapelusz: średnicy 5-15 cm, mięsisty, jędrny, łamliwy, z wiekiem spłaszczony, suchy, matowy, kosmkowaty, jasnokremowy, żółtawy, ochrowy, błękitniejący po dotknięciu.
Hymenofor: rurki prawie wolne lub wycięte, około 1 cm długie, białe, z wiekiem żółtawe, błękitniejące po przełamaniu. Pory drobne, okrągłe lub owalne, białe, z wiekiem żółtawe, błękitniejące po dotknięciu.
Trzon: 2-8 x 4-5 cm, walcowaty, zgrubiały u podstawy, początkowo pełny, z wiekiem gąbczasty aż do pustego, często podzielony na komory. Z zewnątrz ścisły, twardy, kruchy, łamliwy, gładki i białawy u szczytu, barwy kapelusza u podstawy, błękitniejący po dotknięciu.
Miąższ: ścisły, jędrny, kruchy, biały lub jasnokremowy, przy zetknięciu z powietrzem natychmiast błękitniejący. Smak przyjemny. Zapach niewyraźny.
Wysyp zarodników: białokremowy.
Budowa mikroskopowa: zarodniki elipsoidalne, asymetryczne, gładkie, z drobnymi kroplami, 8-13 x 5-7 μm. Cystydy bezbarwne, maczugowate.
Środowisko: pojawia się pojedynczo lub w małych grupkach w jasnych lasach mieszanych, na glebie piaszczystej.
Uwagi: gatunek ten jest łatwy do identyfikacji za względu na jasnosłomkową barwę kapelusza, jasne pory i trzon oraz błękitniejący miąższ.
Synonimy:
Boletus constrictus Pers., Syn. meth. fung. (Göttingen) 2: 508 (1801)
Boletus cyanescens Bull., Herb. Fr. 8: tab. 369 (1788)
Gyroporus lacteus Quél., Enchir. fung. (Paris): 161 (1886)
Gyroporus sulfureus (Kalamees) Kalamees, Op. bot. 100: 135 (1989)
Leccinum constrictum (Pers.) Gray, Nat. Arr. Brit. Pl. (London) 1: 647 (1821)
Leucoconius cyanescens (Bull.) Beck, Z. Pilzk. 2: 142 (1923)
Suillus cyanescens (Bull.) P. Karst., Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 37: 1 (1882)
Literatura:
A. Skirgiełło, Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom I. Borowikowate (Boletales). PWN. Warszawa, 1960.
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland
Opracowanie: Waldemar Czerniawski