Bovista pusilla
kurzawka drobniutka
Niejadalny
Bovista pusilla (Batsch) Pers., Syn. meth. fung. (Göttingen) 1: 138 (1801)
Owocnik: kulisty lub półkulisty, 0,5-3 cm średnicy, szarobrązowy, luźno związany z podłożem sznurami grzybni, u podstawy nieraz promieniście pofałdowany. Egzoperydium początkowo prawie gładkie, później chropowate, ziarniste (jak omączone), z powstającymi drobnymi kępkami wyraźnie skupionych, niskich i dość trwałych białych kolców (brązowych u dojrzałych owocników). Endoperydium jedwabisto-papierowate, matowe lub połyskliwe, szarobrązowe, rzadziej żółto- lub czerwonobrązowawe, czasem u podstawy czarniawe. Ujście na szczycie koliste, 0,2-1 mm średnicy, z wiekiem nieregularnie rozszerzone. Podglebie prawie niewykształcone, a nawet go brak.
Gleba: jasna, stopniowo ciemniejąca, beżowobrązowa, oliwkowobrązowa.
Wysyp zarodników: beżowobrązowy.
Budowa mikroskopowa: zarodniki kuliste 3,3-5,5 µm, niekiedy owalne, gładkie lub z drobnym brodawkowaniem, bez sterygm. Włośnia typu Lecyperdon, przeważnie dichotomicznie rozgałęziona, dość cienkościenna, łamliwa, żółtobrązowa do brązowej, septowana, z licznymi małymi jamkami. Nibywłośnia skąpa.
Środowisko: pojawia się zwykle pojedynczo na glebach piaszczystych, w miejscach otwartych, wśród traw i roślinności kserotermicznej, poza lasami.
Uwagi: gatunek spotykany dość często.
Synonimy:
Globaria pusilla (Batsch) Quél., Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 371 (1873)
Lycoperdon polymorphum var. pusillum (Batsch) F. Šmarda, Fl. ČSR, B-1, Gasteromycetes: 238 (1958)
Lycoperdon pusillum Batsch, Elench. fung., cont. sec. (Halle): 123, tab. 41:228 (1789)
Pseudolycoperdon pusillum (Batsch) Velen., Novit. Mycol. Nov., (Op. Bot. Ćech.): 93 (1947)
Literatura:
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland.
W. Rudnicka-Jezierska, Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XXIII. Purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodermatales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiatkowe (Podaxales). Instytut Botaniki PAN. Kraków, 1991.
Opracowanie: Waldemar Czerniawski